Αιθέριο έλαιο Φασκόμηλο

Image courtesy of MorgueFile.com

Το γνωστό μας φασκόμηλο είναι το επόμενο έλαιο που θα δούμε με λεπτομέρειες. Είναι αγαπημένο ελληνικό φυτό με πολλές χρήσεις και εφαρμογές, ενώ θεωρούνταν «πολυφάρμακο» από τους αρχαίους Έλληνες – είχε εκθειαστεί από τον Ιπποκράτη. Η ονομασία του άλλωστε (Salvia Officinalis) προδίδει την θεραπευτική του δράση (Salvia από το λατινικό salvare που μεταφράζεται ως «αυτό που σώζει»). Προέρχεται από τα φύλλα του φυτού με απόσταξη.

Το αιθέριο έλαιο φασκόμηλο έχει αντιφλεγμονώδεις και αντισπασμωδικές ιδιότητες, ενώ είναι ένα ισχυρό εμμηναγωγικό. Εξισορροπεί τις γυναικείες ορμόνες και βοηθάει αποτελεσματικά σε κάθε πρόβλημα που σχετίζεται με την περίοδο, την εμμηνόπαυση αλλά και την γυναικεία υπογονιμότητα.

Το φασκόμηλο έχει επίσης αντιβακτηριδιακές, αντισηπτικές και διουρητικές ιδιότητες, ενώ παράλληλα είναι και δυνατό καθαρτικό και αποσμητικό. Αποτελεί εξαιρετικό τονωτικό για το λεμφικό, αδενικό και ουροποιητικό σύστημα καθώς και για το νεφρά και το συκώτι. Επιπλέον βοηθάει την πέψη και χρησιμοποιείται για να αντιμετωπίσει έλλειψη όρεξης ή νευρική ανορεξία.

Σε ότι αφορά το δέρμα, το φασκόμηλο βοηθάει σε περιπτώσεις έλκους, πληγών και δερματίτιδας, ενώ παράλληλα μικραίνει και συσφίγγει τους πόρους. Τέλος, είναι αποτελεσματικό σε τσιμπήματα εντόμων.

Το αιθέριο έλαιο φασκόμηλο είναι ένα από τα πιο δυνατά που υπάρχουν και η χρήση του πρέπει να γίνεται με προσοχή και σύνεση. Χαρακτηρίζεται «oral toxin», δηλαδή τοξικό εάν ληφθεί εσωτερικά. Υψηλές δόσεις μπορεί να οδηγήσουν σε σπασμούς. Δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί σε καμία περίπτωση κατά την εγκυμοσύνη και την γαλουχία – καλό θα ήταν να αποφύγετε ακόμα και το αφέψημα. Επίσης, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από άτομα που πάσχουν από υπέρταση και επιληψία. Μπορείτε να δοκιμάσετε το φασκόμηλο Salvia Sclarea εάν σας ανησυχούν οι αντενδείξεις του γνήσιου φασκόμηλου. Έχει παρόμοιες θεραπευτικές ιδιότητες χωρίς να είναι τοξικό. 

Λέξεις κλειδιά: Εμμηναγωγικό, πόνοι περιόδου, υπογονιμότητα

                    Λεμφικό, συκώτι, νεφρά

                    Νευρική ανορεξία

                    Εφίδρωση, κακοσμία

Extra tip: Έχετε πρόβλημα έντονης εφίδρωσης, κακοσμίας ιδρώτα ή στόματος; Πιείτε φασκόμηλο και θα με θυμηθείτε!   

Τί είναι τα αιθέρια έλαια; Και πως τελικά τα χρησιμοποιούμε;

Image courtesy of Just2shutter/FreeDigitalPhotos.net

Τι είναι τα αιθέρια έλαια;

Τα αιθέρια έλαια είναι οργανικές ενώσεις που προέρχονται από τα διάφορα μέρη των φυτών (άνθος, φύλλα, κορμός, φλοιός) και κάποιων ρητινών. Είναι, κατά κάποιον τρόπο, η συμπυκνωμένη "ουσία" του φυτού. Οι τρόποι παραγωγής είναι τρεις: απόσταξη, έκθλιψη και μέσω εφαρμογής υψηλής πίεσης. Ονομάζονται αιθέρια καθώς είναι εξαιρετικά πτητικά, δηλαδή εξατμίζονται στον αέρα.

Χρησιμοποιούνται από αρχαιοτάτων χρόνων για τις ιδιότητες τους. Υπάρχουν σαφείς αναφορές στην Βίβλο, ενώ γνωρίζουμε πως οι Αιγύπτιοι τα χρησιμοποιούσαν όχι μόνο για την παραγωγή καλλυντικών, αλλά και για τις ταριχεύσεις τους. Μέσω Ελλήνων και Ρωμαίων διαδόθηκαν κατόπιν στην Ευρώπη. Στον Μεσαίωνα χρησιμοποιήθηκαν για θεραπευτικούς σκοπούς – χαρακτηριστικότερο παράδειγμα «το λάδι του κλέφτη» (Thieves’ Oil), στο οποίο θα κάνω σύντομα εκτενή αναφορά. Μέσω της εναλλακτικής επιστήμης της αρωματοθεραπείας, έχουν γίνει γνωστά για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.

Τα αιθέρια έλαια είναι «ζωντανά», με τον ίδιο τρόπο που είναι ζωντανό ένα κρασί και για αυτόν τον λόγο χρειάζεται να γνωρίζουμε κάποια πράγματα για την φύλαξη τους. Χρησιμοποιείτε πάντα αιθέρια έλαια που βρίσκονται σε γυάλινο, σκουρόχρωμο μπουκαλάκι – ποτέ ανοιχτόχρωμο ή πλαστικό! Πρέπει να φυλάσσονται μακριά από τον ήλιο, την ζέστη και «ξένες» ως προς αυτά μυρωδιές, όπως φάρμακα, απορρυπαντικά ή μπαχαρικά. Επιπλέον, τα αιθέρια έλαια διαλύονται πάντα σε φυτικά λάδια και όχι σε συνθετικά! Μην μου προσθέσετε αιθέριο σε baby oil να χαρείτε!

Τρόποι χρήσης των αιθέριων ελαίων και προτεινόμενη δοσολογία.

Τα αιθέρια έλαια χρησιμοποιούνται με δύο τρόπους: με εισπνοή ή με επάλειψη πάνω στο δέρμα μέσω κατάλληλου φορέα (λάδι, κομπρέσα, κλπ).

Εισπνοή: Η απ’ ευθείας εισπνοή του ελαίου γίνεται μόνο μετά την υπόδειξη έμπειρου θεραπευτή, καθώς είναι «δυνατή» μέθοδος και τα μόρια του ελαίου εισχωρούν στο κυκλοφορικό και μέσω αυτού σε ολόκληρο το σώμα. Συνήθως συνιστάται η χρήση της σε περιπτώσεις έντονης ημικρανίας και μυαλγίας, ή σε περιπτώσεις έντονου στρες. Είναι προτιμότερο να διαλύσετε το αιθέριο έλαιο σε λάδι βάσης και να το εισπνεύσετε. 

Καύση: Ο συνηθέστερος τρόπος είναι η χρήση μίας συσκευής καύσης (αρωματιστής). Αποτελεί εξαιρετική λύση για τον φυσικό αρωματισμό των χώρων, αλλά καθώς η θερμοκρασία αυξάνει τα αιθέρια έλαια χάνουν μέρος από τις ιδιότητες τους. Προτεινόμενη ποσότητα: 2 σταγόνες ανά 10 ml νερού.

Διάχυση: Στο εμπόριο κυκλοφορούν συσκευές διάχυσης που λειτουργούν με υπερήχους  διατηρώντας με τον τρόπο αυτό τις ιδιότητες των ελαίων αναλλοίωτες. Η προτεινόμενη ποσότητα εξαρτάται από το μέγεθος και το είδος της συσκευής και δίνεται από τον κατασκευαστή. Ένας πιο οικονομικός τρόπος είναι να προσθέσετε 10 σταγόνες έλαιο σε ένα μπουκάλι νερό με αντλία και να ψεκάσετε τον χώρο. Επίσης, δοκιμάστε αυτό: σε ένα μπουκαλάκι προσθέστε ¼ της κούπας λάδι βάσης (πχ αμυγδαλέλαιο) και 15-25 σταγόνες αιθέριο έλαιο και ανακινήστε καλά. Κατόπιν, βουτήξτε μέσα στο μπουκάλι 5 ή περισσότερα καλαμάκια από μπαμπού (ναι, αυτά για τα σουβλάκια!) και περιμένετε μερικές ώρες. Μόλις τα καλαμάκια εμποτιστούν από το λάδι θα έχετε έναν ωραιότατο (και οικονομικότατο) αρωματιστή χώρου!

(Σημαντική σημείωση για τον αρωματισμό των χώρων: Είναι συχνό φαινόμενο η μύτη (ή καλύτερα, ο εγκέφαλος) να συνηθίζει την μυρωδιά κάποιου ελαίου εάν αυτό χρησιμοποιείται συστηματικά και για πολλή ώρα. Μην νομίζετε λοιπόν πως το έλαιο «εξασθένησε» και μην προσθέστε επιπλέον. Βγείτε από τον χώρο και ξαναμπείτε λίγη ώρα μετά – θα διαπιστώσετε πως η «χαμένη» μυρωδιά δεν είχε χαθεί ποτέ.)

Κομπρέσα ή επίθεμα: Είναι κατάλληλα για αντιμετώπιση πονοκεφάλων, ρευματισμών, ευρυαγγειών και δερματικών προβλημάτων. Σε μισό λίτρο νερό (κρύο ή ζεστό, ανάλογα με την πάθηση) προσθέτετε 4-6 σταγόνες αιθέριο έλαιο και ανακατέψτε καλά. Τοποθετήστε ένα βαμβακερό ύφασμα (πχ πετσέτα) και στύψτε το καλά πριν το εφαρμόσετε στην περιοχή. Αφήστε την για λίγη ώρα, αλλά όχι πάνω από 30 λεπτά. Αποφύγετε την περιοχή γύρω από τα μάτια.

Λάδι για μασάζ: Ίσως ο καλύτερος τρόπος για να επωφεληθεί κάποιος από τις ιδιότητες των αιθέριων ελαίων τόσο σε σωματικό, όσο και σε πνευματικό επίπεδο. Αναμειγνύονται  σε ποσοστό 1-3% σε κάποιο λάδι βάσης, με το αμυγδαλέλαιο να είναι το πιο διαδεδομένο λόγω των καλλυντικών του ιδιοτήτων αλλά και του χαμηλού του κόστους. (Σημείωση: Υπάρχουν περιπτώσεις όπου το ποσοστό μπορεί να είναι υψηλότερο, έως και 5%, αλλά αυτό συνήθως αναφέρεται σε περίπτωσης άμεσης θεραπείας, όπως για παράδειγμα τσίμπημα εντόμου, και χρησιμοποιούνται μόνο μερικές σταγόνες κάθε φορά.)

Απ’ ευθείας τοποθέτηση στο δέρμα: Απαγορεύεται! Υπάρχουν ελάχιστα αιθέρια έλαια που μπορούν να έρθουν σε επαφή με το δέρμα αδιάλυτα και αυτά υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, πχ λεβάντα σε έγκαυμα. Συμβουλευτείτε έναν ειδικό σε κάθε περίπτωση.

Τρόπος υπολογισμού ποσότητας: Ένας γενικός και απλός κανόνας, είναι πως κάθε σταγόνα αιθέριο έλαιο αντιστοιχεί σε 0,05 ml, ή 1 ml έλαιο μας δίνει 20 σταγόνες. Για παράδειγμα, σε 100 ml λάδι θα προσθέσουμε (100x0,02)/0,05 = 40 σταγόνες εάν θέλουμε ποσοστό 2%.

Σκέψεις, μύθοι και παρατηρήσεις για τα αιθέρια έλαια

Image courtesy of JohnKasawa/FreeDigitalPhotos.net

Επειδή τα ματάκια μου βλέπουν διάφορα (και γυρίζουν ανάποδα), θα ήθελα να σας πω τα εξής:

1. Τα λουλούδια ΔΕΝ δίνουν αιθέρια έλαια. Δεν υπάρχει αιθέριο έλαιο, πχ γαρδένιας, μαργαρίτας, βιολέτας και δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο. Εξαίρεση στον κανόνα αποτελούν ΜΟΝΟ το γιασεμί, το τριαντάφυλλο (ρόδο) και το ylang-ylang. Αιθέρια έλαια όπως η λεβάντα, το χαμομήλι, το δεντρολίβανο και το neroli παράγονται από το ανθισμένο μέρος του φυτού/βοτάνου. Ένας γρήγορος και "μπακάλικος" τρόπος να το θυμάστε είναι ο εξής: θα τρώγατε μαργαρίτα; Όχι (Ελπίζω δηλαδή!). Θα τρώγατε φασκόμηλο; Ναι.

2. Τα φρούτα ΔΕΝ δίνουν αιθέρια έλαια. Μυρωδιές όπως πράσινο μήλο, φράουλα, πεπόνι κ.ο.κ. είναι τεχνητά αρώματα ή εκχυλίσματα και όταν είναι τα δεύτερα διευκρινίζεται (και πάλι, θέλει μια μικρή προσοχή). Εξαίρεση αποτελούν τα εσπεριδοειδή που παράγονται από την φλούδα του φρούτου, πχ πορτοκάλι, λεμόνι.

3. Σε ότι αφορά το αιθέριο έλαιο πικραμύγδαλο, δύο τινά ισχύουν: ή είναι τεχνητό άρωμα, ή ο έμπορος έχει προηγούμενα μαζί σας και θέλει να σας δολοφονήσει! Η ποσότητα υδροκυανίου που περιέχει δημιουργεί σοβαρά προβλήματα και επιφέρει τον θάνατο.

4. Τα αιθέρια έλαια δεν έχουν όλα την ίδια τιμή! Δεν είναι "ότι πάρεις εκατό". Η τιμή εξαρτάται από την διαδικασία παραγωγής, την απόδοση του κάθε φυτού αλλά και την σπανιότητα του φυτού. Να είστε πολύ υποψιασμένοι λοιπόν όταν πχ το λεμόνι έχει την ίδια (ή παραπλήσια) τιμή με το ylang-ylang.

5. Τα αιθέρια έλαια τα διαλύουμε πάντα σε φυσικά λάδια (πχ αμυγδαλέλαιο, βερυκοκέλαιο, έλαιο από κουκούτσι σταφυλιού, jojoba). Γιατί είδα συνταγή με αιθέριο έλαιο σε baby oil και μου ήρθε σκοτοδίνη...

Για οποιαδήποτε απορία, ρωτήστε με! Με μήνυμα εδώ ή στο mail μου. Θα σας απαντήσω όσο πιο άμεσα μπορώ 

Το Top Ten των αιθέριων ελαίων - #10 Πορτοκάλι

Image courtesy of MorgueFile.com

Τελευταίο στην λίστα μας, το ταπεινό και αγαπημένο πορτοκαλάκι από την φλούδα του οποίου παράγεται με ψυχρή έκθλιψη ένα από τα πιο αρωματικά και ανυψωτικά αιθέρια έλαια (Citrus Sinensis, για αν μην ξεχνιόμαστε!). Έχει ένα έντονο κίτρινο, έως πορτοκαλί χρώμα, διαφορετικό από των υπολοίπων αιθέριων ελαίων. 

Το έλαιο πορτοκάλι είναι με διαφορά το πιο ανυψωτικό! Με αντικαταθλιπτικές ιδιότητες, έντονες όσο το άρωμα του, φέρνει χαρά και ευτυχία - κυριολεκτικά! Είναι επίσης ιδιαίτερα βοηθητικό για τον βραδινό ύπνο των παιδιών. 

Η δεύτερη ιδιότητα του είναι είναι η τόνωση του ανοσοποιητικού, καθιστώντας το ιδανικό για την πρόληψη αλλά και την θεραπεία της γρίπης και του κρυολογήματος. Επιπλέον τονώνει και ενεργοποιεί το λεμφικό σύστημα, συμβάλλοντας στην αποβολή των τοξινών από το σώμα, και βοηθάει σε περιπτώσεις κατακράτησης υγρών και στην παχυσαρκία, καθώς έχει και διουρητικές ιδιότητες.

Με αντισηπτικές, αντισπασμωδικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, είναι το καλύτερο έλαιο για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του στομάχου ειδικά όταν αυτά έχουν ψυχο-σωματικά αίτια. Ιδανικό για δυσπεψία, νευρογενή γαστρίτιδα και δυσκοιλιότητα. 

Στο δέρμα έχει την εξής ευεργετική ιδιότητα: προάγει την παραγωγή κολλαγόνου κάνοντας το δέρμα ελαστικό και όμορφο. Κατάλληλο και για πιο ώριμες και ξηρές επιδερμίδες, χρησιμοποιήστε το και θα δείτε το δέρμα σας να γίνεται πιο υγιές και όμορφο μέρα με την μέρα! 

Κάτι που δεν θα πρέπει να ξεχνάτε, είναι πως το αιθέριο έλαιο πορτοκάλι είναι φωτοτοξικό και θα πρέπει να αποφεύγεται η όποια έκθεση στον ήλιο μετά την χρήση του. Θεωρείστε το «βραδινό» έλαιο και θα είστε εντάξει.

Λέξεις κλειδιά: Αντικαταθλιπτικό, ανυψωτικό, χαρά

                    Ανοσοποιητικό

                    Λεμφικό, αποτοξίνωση, κατακράτηση υγρών

                    Στομάχι, δυσπεψία, δυσκοιλιότητα

                    Παραγωγή κολλαγόνου

Το Top Ten των αιθέριων ελαίων - #9 Γεράνι

Image courtesy of MogueFile.com

Το λουλούδι με το ιδιαίτερο άρωμα, που βρίσκεται σε κάθε αυλή και κήπο, δίνει το αιθέριο έλαιο που θα αγαπήσετε για τις καλλυντικές του ιδιότητες – και όχι μόνο. Σε αυτό το φυτό η λατινική ονομασία θα είναι και ο οδηγός σας, καθώς υπάρχουν δύο βασικοί τύποι: το Γεράνι Pelargonium Graveolens και το Γεράνι Pelargonium Odorantissimum. Εμείς θα αναφερθούμε στο πρώτο, που προέρχεται από την απόσταξη των φύλλων της «ακριβής» ποικιλίας του φυτού και συγκεντρώνει περισσότερες και πιο ισχυρές ιδιότητες. 

Το αιθέριο έλαιο γεράνι είναι αντικαταθλιπτικό και βοηθάει στην αντιμετώπιση του άγχους, ενώ φέρνει ένα αίσθημα ευφορίας. Το ιδιαίτερο του άρωμα διευκολύνει και προάγει την καλή λειτουργία των επινεφριδίων. Σε συνδυασμό με τις ισχυρές αιμοστατικές του ιδιότητες, το έλαιο αυτό εξισορροπεί τις ορμόνες και για αυτόν τον λόγο είναι αγαπημένο "γυναικείο" έλαιο. Βοηθάει σε περιπτώσεις δυσμηνόρροιας, σε υπερβολική ροή αίματος αλλά και με τις κολπικές εκκρίσεις. Επιπλέον, ενεργοποιεί το λεμφικό σύστημα και βοηθάει στην αποβολή των τοξινών από το σώμα. 

Το γεράνι είναι ένα από τα καλύτερα αιθέρια έλαια για καλλυντική χρήση. Αντισηπτικό, ισχυρό επουλωτικό και στυπτικό, ρυθμίζει το pH του δέρματος και απαλύνει κάθε είδους πληγή, ουλή, αλλά και σημάδια ακμής και εγκαυμάτων. Επιπλέον, αποτρέπει την πρόωρη χαλάρωση του δέρματος, προλαμβάνει και απαλύνει τις ρυτίδες και βοηθάει την σύσφιξη του δέρματος.

Λέξεις κλειδιά: Αιμοστατικό

                    Εξισορροπηστικό ορμονών, δυσμηνόρροια

                    Πληγές, ουλές, σημάδια

                    Ρυτίδες, χαλάρωση

Extra tip: Προσθέστε μερικές σταγόνες στην κρέμα ημέρα σας – η καλύτερη αντιρυτιδική δράση! 

To Top Ten των αιθέριων ελαίων - #8 Δεντρολίβανο

Image courtesy of MorgueFile.com

Αγαπημένο θεραπευτικό βότανο από αρχαιοτάτων χρόνων, το δεντρολίβανο χρησιμοποιούνταν για τόνωση του πνεύματος, τον εξαγνισμό της ψυχής και τον καθαρισμό του αέρα. Οι φοιτητές στην αρχαία Ελλάδα φορούσαν στεφάνια από δεντρολίβανο, ενώ η ορθόδοξη εκκλησία το χρησιμοποιεί για τον αγιασμό του αέρα. Στον μεσαίωνα χρησιμοποιήθηκε για την αντιμετώπιση της πανούκλας ενώ στα νοσοκομεία καιγόταν για τον καθαρισμό του αέρα, ιδιαίτερα σε περιόδους επιδημιών.

Οι ιδιότητες του αιθέριου ελαίου δεντρολίβανο (Rosmarinus Officinalis) διαφοροποιούνται κάπως από αυτές του βοτάνου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως το αιθέριο έλαιο παράγεται από την απόσταξη με ατμό των λουλουδιών του φυτού, ενώ το βότανο προέρχεται από τα φυλλαράκια. Εδώ, φυσικά, θα ασχοληθούμε μόνο με το αιθέριο έλαιο.  

Το έλαιο λοιπόν είναι ένα ισχυρό τονωτικό του εγκέφαλου και του νευρικού συστήματος. Βοηθάει στον πονοκέφαλο καθώς έχει και αναλγητικές ιδιότητες, στην συγκέντρωση και βελτιώνει την μνήμη. Φήμες λένε πως βοηθάει και στην εξάλειψη των συμπτωμάτων hangover, αλλά δεν έχω προσωπική άποψη (ακόμα τουλάχιστον!) 

Το έλαιο αυτό είναι επιπλέον εξαιρετικό για την αντιμετώπιση πεπτικών και εντερικών προβλημάτων, όπως δυσπεψία, διάρροια και κολίτιδα. Με στυπτικές, αντισηπτικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες είναι επίσης ιδανικό για υπατικά προβλήματα (αντιμετωπίζει ακόμα και ίκτερο) και χρησιμοποιείται γενικά για την τόνωση του ύπατος. Επιπλέον, έχει διουρητικές και εφιδρωτικές ιδιότητες καθιστώντας το τέλειο έλαιο για αντιμετώπιση κατακράτησης υγρών, της τόνωσης του λεμφικού και της γενικότερης αποτοξίνωσης του οργανισμού, βοηθώντας παράλληλα και στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. 

Διαθέτοντας αποχρεμπτικές ιδιότητες, είναι πολύ αποτελεσματικό στα κρυολογήματα, στον «παραγωγικό» βήχα και αντιμετωπίζει την καταρροή και την ιγμορίτιδα. Τέλος, χρησιμοποιείται για να βελτιώσει την κακή κυκλοφορία του αίματος και για την αρτηριοσκλήρωση.

Το αιθέριο έλαιο δεντρολίβανο είναι ιδανικό για τα μαλλιά, καθώς ευνοεί την ανάπτυξη της τρίχας, αντιμετωπίζει την τριχόπτωση και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό με τα προβλήματα του δέρματος του κεφαλιού, όπως την πιτυρίδα και την ξηροδερμία. 

Το έλαιο αυτό πρέπει να αποφεύγεται από άτομα με υψηλή πίεση, καθώς και από άτομα που πάσχουν από επιληψία. Επειδή περιέχει κάποιο ποσοστό καμφοράς συμβουλευτείτε τον γιατρό σας εάν ακολουθείτε ομοιοπαθητική αγωγή. 

Λέξεις κλειδιά: Νευρικό σύστημα, συγκέντρωση, μνήμη

                    Υπατικά προβλήματα, τονωτικό συκωτιού

                    Κατακράτηση υγρών, λεμφικό, αποτοξίνωση, παχυσαρκία

                    Κρυολόγημα, καταρροή, ιγμορίτιδα

                    Εντερικά προβλήματα, δυσπεψία, κολίτιδα

                    Κυκλοφορικό, αρτηριοσκλήρωση

                    Ανάπτυξη μαλλιών, τριχόπτωση, πιτυρίδα

Εξαιρετικό, δεν νομίζετε;